Wind langs de Adriatische kust

Over de wind langs de Adriatische kust is een hoop te vertellen. Deze kan uit alle richtingen komen. In de zomer is echter de afwisselde land- en zeewind overheersend. Dit regelmatige wisselen van de windrichting is van speciaal belang voor de zeilers: in de loop van de nacht begint de wind te waaien vanaf de wal, neemt in kracht toe en zwakt in de loop van de ochtend weer af. Hierna draait de wind 180° en neemt weer toe tot ongeveer 6 uur ‘s avonds om dan weer af te nemen. Dit verschijnsel is een gevolg van de opwarming van het land overdag en de afkoeling ‘s nachts.
Dit verschijnsel van land- en zeewind is een teken van mooi, stabiel weer. Komt hier verandering in, dan weet de schipper dat er ander, meestal slechter weer op komst is.

Rond de Adriatische kust wordt de wind niet zoals bij ons, benoemd naar de windrichting, maar heeft iedere wind zijn eigen naam en het is goed te weten wat de plaatselijke visserman bedoelt als hij het over de wind heeft.

Zo heet de bovengenoemde zeewind (‘s middags) de Maestral en de nachtelijke landwind de Burin, niet te verwarren met de Bora, waarover later. 

De Jugo is een warme, vochtige en meer constante wind uit het OZO  tot ZO. De wind kan bewolking en regen meebrengen, maar waait niet vaak in de zomer. Doordat deze wind constant waait en nauwelijks boven kracht zes komt is deze niet echt gevaarlijk. Meestal duurt dit een dag of drie, waarbij de wind langzamerhand in kracht afneemt. Soms kan deze wind plotseling ophouden, meestal vergezeld van onweer om dan, even onverwacht, over te gaan in een harde Bora. Hou daar terdege rekening mee bij het zoeken naar een goede ankerplaats.

De Bora is de sterkste wind langs de kust, maar ook de meest onvoorspelbare en kan daarom gevaarlijk zijn. Het is een droge, koude wind uit het noordoosten, uit het koudere bergland, in vlagen langs de bergen naar beneden vallend. De wind kan tijdelijk afnemen om even later in nog heviger vlagen terug te komen en aan te wakkeren tot stormkracht. De toppen van de golven worden als stuifwater weggeblazen, waardoor het zicht op  de horizon kan afnemen. De lucht is verder glashelder.
De Bora komt vooral voor in de golf van Triest, in het Velebitkanaal – Senj is berucht – en verder zuidwaarts, bij Split en Makarska. In de omgeving van Zadar komt de Bora veel minder voor en dan nog met veel minder kracht.
Lebic komt uit een zuidwestelijke richting, nadat de Jugo is geruimd naar het Zuiden. Het zijn vaak windstoten, samen met een regen- of onweersbui; hoewel hevig, duurt dit nooit lang en ruimt de wind verder naar het Westen of Noorden. De golven kunnen wat warrig worden door de zuidoostelijke deining van de Jugo.

Tramontana is een koude noordenwind. Deze is dicht bij de kust harder dan op zee en kan toenemen tot windkracht 7, waardoor korte, hoge golven ontstaan, net als bij de Bora of op ons eigen IJsselmeer. De lucht is helder.

Zapad komt uit het Westen en is een kortstondige, koude en droge wind. Vaak samen met cumulus bewolking, waaruit een korte hevige regenbui valt. Deze wind kan vooral in het Zadarski kanaal hoge zeegang veroorzaken. De haven van Zadar kan er zeer onaangenaam door worden.

Tussen Vis en Bisevo kan hoge zeegang ontstaan, zoals ook tussen Korcula en Mljet.
De Levant komt uit het Oosten en is een overgangswind: wanneer de Jugo krimpt tot Bora of de Bora ruimt naar Jugo. De wind waait niet harder dan windkracht 5 en is een prachtig zeilwindje.

Wanneer er bliksem te zien is aan de westelijke horizon, dus zeg maar uit de richting van Italië, dan dient de zeeman alert te zijn, want hier kan een Nevera in zitten. Dit is een thermale storm, trekkend van West naar Oost, is zeer plaatselijk, duurt slechts 10 à 15 minuten, maar kan bijzonder hevig zijn. De Nevera komt ook in hoogzomer voor (augustus).
Voor anker liggende is het zaak tijdig een tweede anker uit te brengen, op zee alle zeil wegnemen en de rolgenua met een bindsel vastzetten (rond het opgerolde zeil bij de schoothoek). Motor stand-by, zwemvesten aan en kajuit sluiten.
Door het zeer plaatselijke karakter van deze bui en de kleine omvang behoort een ontmoeting hiermee tot de uitzonderingen; het is maar dat u het weet.

Schaal van Beaufort

 

foto: pixabay; meteoservices